การบริหารความเสี่ยงและการจัดการภาวะวิกฤต

1. ความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีคาร์บอนตํ่า และความต้องการของโลกด้านพลังงานทดแทนการใช้เชื้อเพลิงจากฟอสซิล (Natural Resource Shortage)

การขาดแคลนทรัพยากรธรรมชาติโดยเฉพาะน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ อาจจำกัดขีดความสามารถในการบรรลุเป้าหมายของ ปตท.สผ. ส่งผลต่อความสามารถในการทำกำไร ในขณะเดียวกัน การแข่งขันด้านทรัพยากรที่เพิ่มขึ้นก็อาจส่งผลให้ต้นทุนสูงขึ้น ทั้งสองสถานการณ์นับเป็นความท้าทายและโอกาสที่แตกต่างกันสำหรับ ปตท.สผ. โดยสถานการณ์แรกจำเป็นต้องได้รับการตอบสนองอย่างรวดเร็วเพื่อปรับตัวต่อตลาดพลังงานที่เปลี่ยนแปลงไป ในขณะที่สถานการณ์ที่สองเสนอแนวทางที่ค่อยเป็นค่อยไปมากกว่า แต่มีความเสี่ยงที่จะเกิดความล่าช้าในการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงพลังงานทั่วโลกอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

• ระยะเวลา: 3-10 ปี
• หมวดหมู่ความเสี่ยง: กลยุทธ์ / สิ่งแวดล้อม
• ลำดับความสำคัญ (โอกาสเกิดและผลกระทบ): สูง

สถานการณ์และผลกระทบต่อ ปตท.สผ.:

• สถานการณ์: จุดผลิตสูงสุดของน้ำมันและก๊าซ (Peak Oil and Gas) – การเปลี่ยนแปลงสู่พลังงานทดแทน

  สถานการณ์นี้เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วจากเชื้อเพลิงฟอสซิลไปเป็นพลังงานทดแทน สำนักงานพลังงานระหว่างประเทศ (IEA) คาดการณ์ว่าความต้องการน้ำมันทั่วโลกอาจถึงจุดสูงสุดภายในสิ้นทศวรรษนี้ เนื่องจากโลกหันมาใช้แหล่งพลังงานหมุนเวียนมากขึ้น โดยคาดว่าภายในปี 2573 ไฟฟ้าเกือบครึ่งหนึ่งของโลกจะมาจากพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ และรถยนต์ไฟฟ้าจะถูกใช้อย่างแพร่หลายมากขึ้น แนวโน้มดังกล่าวนับเป็นความเสี่ยงสำหรับ ปตท.สผ. เนื่องจากส่งผลให้เกิดความไม่แน่นอนของอุปสงค์และอุปทานน้ำมันและก๊าซ ตลอดจนนโยบายด้านสิ่งแวดล้อมและประเด็นทางการเมืองในระดับโลกก็อาจนำไปสู่รายได้ที่ไม่แน่นอน ปตท.สผ. จึงจำเป็นต้องปรับกลยุทธ์การผลิตเพื่อเพิ่มผลกำไร

• สถานการณ์: ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและการชะลอการลดลงของทรัพยากร

  ในสถานการณ์นี้ ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีจะชะลอการลดลงของทรัพยากรน้ำมันและก๊าซ เทคโนโลยีใหม่ ๆ จะทำให้การสกัดทรัพยากรที่เข้าถึงยากอย่างน้ำมันและก๊าซสามารถทำได้ง่ายขึ้น ซึ่งอาจชะลอการลดลงของอุปสงค์น้ำมันทั่วโลกไปอีกหลายทศวรรษ ถือเป็นโอกาสสำหรับ ปตท.สผ. ในการรักษาปริมาณสำรองเพิ่มเติมและบรรลุเป้าหมายการผลิต อย่างไรก็ตาม การพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิลมากขึ้นอาจส่งผลกระทบต่อการใช้พลังงานทดแทนและความสามารถในการปรับตัวของ ปตท.สผ. ด้วย

การดำเนินการเพื่อจัดการความเสี่ยง:

• การกระจายแหล่งพลังงาน : ขยายการลงทุนไปสู่โครงการพลังงานทดแทน เช่น พลังงานลม เพื่อลดการพึ่งพาพลังงานจากเชื้อเพลิงไฮโดรคาร์บอนแบบดั้งเดิม นอกจากนี้ ปตท.สผ. อยู่ระหว่างขยายการผลิตก๊าซธรรมชาติเพื่อเป็นพลังงานทางเลือกที่สะอาดกว่าเชื้อเพลิงฟอสซิลอื่นๆ สอดคล้องกับปณิธานในการสร้างความมั่นคงด้านพลังงานในช่วงการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานหมุนเวียน รวมถึงมุ่งลงทุนในธุรกิจและเทคโนโลยีใหม่ ๆ ด้านพลังงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
• การปรับปรุงประสิทธิภาพ : ดำเนินโครงการต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินงานและการใช้ทรัพยากร เช่น การพัฒนากระบวนการผลิตและการบริหารโครงการให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
• การจัดการปริมาณสำรองเชิงกลยุทธ์ : ปตท.สผ. มีการจัดการปริมาณสำรองอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อความยั่งยืนในระยะยาว และลดความเสี่ยงจากการลดลงของทรัพยากร

2. ความเสี่ยงด้านการเปลี่ยนแปลงนโยบาย กฎระเบียบ และมาตรฐานสากลที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Critical Change to Earth System)

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและระบบต่าง ๆ ของโลก (Changes to Earth System) ส่งผลกระทบโดยตรงต่อทั้งความถี่และความรุนแรงของภัยพิบัติทางธรรมชาติ อาทิ พายุ น้ำท่วม และสภาพอากาศสุดขั้ว สมาคมต่าง ๆ ทั่วโลกต่างแสดงความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบเชิงกายภาพจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศต่อการดำเนินธุรกิจที่อาจต้องหยุดชะงัก ระดับความรุนแรงของผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงระบบต่าง ๆ ของโลกที่สำคัญ (Critical Change to Earth Systems) ต่อ ปตท.สผ. ขึ้นอยู่กับความสามารถในการเปลี่ยนผ่านเพื่อรับมือกับความเปลี่ยนแปลงว่าสามารถดำเนินการได้เร็วหรือช้า

นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศยังคงเป็นประเด็นที่ประเทศ ต่าง ๆ ทั่วโลกให้ความสําคัญ เห็นได้จากการประชุมรัฐภาคี กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพ ภูมิอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change หรือ UNFCCC) ที่ทุกภาคส่วนช่วยกัน ขับเคลื่อนเพื่อบรรลุเป้าหมายที่จะรักษาระดับอุณหภูมิเฉลี่ย ของโลกไม่ให้เกิน 1.5-2.0 องศาเซลเซียส โดยมีการติดตามผล และหาข้อตกลงในการดําเนินงานด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพ ภูมิอากาศร่วมกันผ่านการประชุมประจําปี (Conference of the Parties หรือ COP) โดยประเทศไทยประกาศเจตนารมณ์ ที่จะยกระดับการแก้ไขปัญหาภูมิอากาศอย่างเต็มที่ เพื่ออบรรลุ ความเป็นกลางทางคาร์บอนในปี 2573 และเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ภายในปี 2608 ซึ่งภาคพลังงาน เป็นหนึ่งในธุรกิจหลักที่มีบทบาทสําคัญในการร่วมผลักดัน ใหประเทศบรรลุเป้าหมายนี้ ทําให้ ปตท.สผ. ปรับทิศทางกลยุทธ์การดําเนินงานให้สอดคล้องกับประเทศ รวมทั้งนักลงทุนและ สถาบันการเงินได้นําการบริหารจัดการความเสี่ยงและ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมาเป็นหนึ่งในปัจจัยในการ พิจารณาการลงทุน และการให้เงินกู้ยืมแก่ธุรกิจที่ส่งผลกระทบ ต่อสิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะธุรกิจสํารวจและผลิตปิโตรเลียม

ปตท.สผ. ตระหนักถึงความเสี่ยงอันเกิดจากนโยบายและกฎระเบียบของรัฐ อันมีผลบังคับใช้เพื่อควบคุมการปล่อยก๊าซเรือนกระจกซึ่งอาจกระทบการดําเนินธุรกิจของ ปตท.สผ. ภายใต้การประกกาศเจตนารมณ์ของเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ของประเทศไทย รวมถึงในประเทศอื่นๆที่ปตท.สผ.ดำเนินธุรกิจ อาทิ พระราชบัญญัติ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change Act) ระเบียบในการจัดทําบัญชีก๊ซเรือนกระจก กลไกภาษีคาร์บอน รวมถึงการนําภาษีคาร์บอนมาเป็นเครื่องมือกีดกันทางการค้า ผ่านมาตรการปรับราคาคาร์บอนข้ามพรมแดน (Carbon Border Adjustment Mechanism หรือ CBAM) นอกจากนี้ ปตท.สผ.ยังพิจารณาความเสี่ยงอื่นอันเนื่องมาจากมาตรฐานหรือคู่มือการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจภาคพลังงาน เพื่อบรรลุเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์จากสถาบันมาตรฐานระดับสากล เช่น ISO และ Science Based Targets initiative หรือ SBTi ซึ่งอาจมีผลต่อการบังคับการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกระหว่างปีจนถึงปี 2593 ซึ่งเป็นปีเป้าหมายในการปล่อยก๊าซเรือนกระจกด้วยคาร์บอนเครดิตที่เป็นประเภทเฉพาะเจาะจง ซึ่งทั้งหมดอาจส่งผลกระทบการดำเนินงานของบริษัทฯ

• ระยะเวลา: 3-10 ปี
• หมวดหมู่ความเสี่ยง: สิ่งแวดล้อม
• ลำดับความสำคัญ (โอกาสเกิดและผลกระทบ): ปานกลาง

สถานการณ์และผลกระทบต่อ ปตท.สผ.:

• สถานการณ์: การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว

  สถานการณ์นี้คือกรณีที่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นไปอย่างกะทันหันและรุนแรง ซึ่งอาจเกิดขึ้นภายใน 5 ปีข้างหน้า วงการนักวิทยาศาสตร์ได้เตือนว่าโลกอาจถึงเกณฑ์วิกฤตสภาพภูมิอากาศในเร็วๆ นี้ และนำไปสู่ผลกระทบที่ไม่อาจเยียวยาได้ หากอุณหภูมิโลกสูงขึ้นถึง 1.5 องศาเซลเซียสจากยุคก่อนอุตสาหกรรม จะส่งผลให้แผ่นน้ำแข็งละลายอย่างรวดเร็ว ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ รูปแบบภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงผิดปกติ ตลอดจนเกิดเหตุการณ์สภาพอากาศสุดขั้ว อาทิ คลื่นความร้อน และฝนตกหนัก ถี่และรุนแรงขึ้น

• สถานการณ์: การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป

  สถานการณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงทางภูมิอากาศอย่างค่อยเป็นค่อยไป เนื่องมาจากกิจกรรมที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกของมนุษย์ โดยคาดว่าอุณหภูมิโลกจะเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในทศวรรษหน้า ส่งผลให้เกิดการสูญเสียของธารน้ำแข็งในทะเลอาร์กติกเพิ่มเติม ระดับน้ำทะเลค่อย ๆ สูงขึ้น ปัญหาการเปลี่ยนแปลงทางภูมิอากาศจะมีแนวโน้มทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น อาทิ ภัยแล้งเกิดต่อเนื่องยาวนานขึ้น รูปแบบการเกิดมรสุมเปลี่ยนแปลงผิดปกติ ตลอดจนเกิดการสูญเสียต่อระบบนิเวศในวงกว้าง

การดำเนินการเพื่อจัดการความเสี่ยง:

• การเตรียมความยืดหยุ่นของโครงสร้างพื้นฐาน : ปตท.สผ. บริหารจัดการความเสี่ยงจากเหตุการณ์สภาพอากาศสุดขั้วผ่านการดำเนินงานในระยะสั้น การมีกลยุทธ์ รวมถึงแผนการลงทุนด้านเทคโนโลยีในระยะยาว ตลอดจนมีแผนการปรับระยะเวลา อุปกรณ์ และการพักการทำงานเพื่อหลีกเลี่ยงคลื่นความร้อน มีอุปกรณ์ติดตามและเพิ่มประสิทธิภาพแผนรับมือพายุไซโคลน ปรับปรุงแนวกั้นน้ำท่วมและระบบระบายน้ำ และเชื่อมโยงการประเมินความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศเข้าเป็นส่วนหนึ่งของการบริหารจัดการความเสี่ยงองค์กร
• การพัฒนาธุรกิจคาร์บอนต่ำ : มีเกณฑ์การประเมินก๊าซเรือนกระจกเป็นปัจจัยหนึ่งในการตัดสินใจลงทุน เพื่อสนับสนุนการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและบรรลุเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์
• การดำเนินโครงการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก : เรามุ่งมั่นลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกผ่านการดำเนินโครงการต่าง ๆ เช่น Carbon Capture and Storage (CCS) รวมถึงมีการลงทุนในด้านการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ทันสมัย เช่น Low Flare Recovery และเทคโนโลยีการดักจับคาร์บอนจากอากาศโดยตรง (Direct Air Capture หรือ DAC)
• การกำหนดกลยุทธ์ด้านการชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจก : เพื่อให้มั่นใจว่าจะสามารถบรรลุเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ตามที่กำหนดไว้ ปตท.สผ. มีแผนการสร้างคาร์บอนเครดิตจากโครงการประเภท Nature-Based Solution และโครงการประเภทดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากชั้นบรรยากาศ (Carbon Removal Type) มาชดเชยเท่านั้น ซึ่งกำหนดให้ใช้ปริมาณคาร์บอนเครดิตมาชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ไม่เกินร้อยละ 10 ของปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกกรณีฐาน (Business As Usual หรือ BAU) และเปิดเผยข้อมูลบัญชีก๊าซเรือนกระจกของบริษัทฯ อย่างโปร่งใส ถูกต้องตามมาตรฐานสากล